نظام پرداخت غیررسمی؛ مهمترین مانع مدیریت بازار ارز
گروه «پول و بانک» اندیشکده اقتصاد مقاومتی، یک گزارش تک برگ تحت عنوان «نظام پرداخت غیررسمی؛ مهمترین مانع مدیریت بازار ارز» تهیه کرده است. گزارش تک برگ یکی از انواع تولیدات اندیشکده اقتصاد مقاومتی است که با هدف بیان یک مسئله و تحلیل آن و سپس ارائه راهبرد در خصوص آن، به صورت مختصر و مفید (یک تا دو صفحه) تهیه میشود. گزارش تک برگ دارای منابع و تحقیقات پشتیبان است.
در مقدمه این گزارش آمده است:
یکی از مهمترین تفاوتهای فضای ارزی کشور پیش و پس از تحریمهای دهه ۹۰، دسترسی ایران به نظام پرداخت بینالمللی است. شفافیت اسناد رسمی خرید و فروش در قالب مبادله بانکی و نظام پرداخت رسمی، موجب میشد ارزش ابرازی کالا در گمرک قابل اعتنا و امکان خلاف اظهاری حداقلی باشد. اما پس از تحریمها با انتقال عمده فعالیت تجاری و منابع ارزی ایران به شبکههای تراستی، شفافیت گذشته از بین رفت و امروزه در اغلب موارد، ارزش کالاهای صادراتی و وارداتی بصورت بخشنامه توسط گمرک تعیین میشود. به دلیل وجود سیاست تخصیص ارز واردات با نرخ تثبیتی و الزام به بازگشت ارز صادرات با این نرخ، کم اظهاری صادرات و بیش اظهاری واردات فراگیر و بسیاری از منابع ارزی چرخه حقیقی تجارت از دسترس بانک مرکزی خارج شده و یک «نشتی ارزی مستمر» ایجاد کرده است. علاوه بر این، هزینه های انتقال ارز در بستر نظام پرداخت غیررسمی (تراستی) هزینه های تجارت را افزایش داده است.