نوسازی مسکن روستایی؛ چشم انداز اشتغال‌زایی
گروه «مسکن و شهرسازی» اندیشکده اقتصاد مقاومتی، یک گزارش سیاستی تحت عنوان «نوسازی مسکن روستایی؛ چشم انداز اشتغال‌زایی و امنیت زندگی در روستا» منتشر کرده است.
گزارش سیاستی یکی از انواع تولیدات اندیشکده است که با هدف طرح مختصر و مفید یک مسئله و ارائه پیشنهاد برای حل آن، ویژه تصمیم‌گیران تهیه می‌شود.
در خلاصه مدیریتی این گزارش آمده است:
طبق آمار بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، از ۵.۳ میلیون واحد روستایی، بیش از ۳.۲ میلیون واحد غیرمقاوم هستند؛ به عبارت دیگر ۶۱ درصد از مسکن‌های روستایی سطح کشور با کوچک‌ترین زلزله فرومی‌ریزند و به این ترتیب، جان ۱۳ میلیون روستایی در خطر است.
در زلزله اخیر استان کرمانشاه، عمده جان‌باختگان و مجروحین روستایی، مربوط به ساکنین واحدهایی روستایی غیر مقاوم بودند؛ طبق آمارهای ارائه شده، بیش از ۷۰ درصد مسکن‌های روستایی در استان کرمانشاه غیرمقاوم هستند و ۱۴ هزار واحد از تخریب‌های صورت گرفته، مربوط به آنها بوده است.
بر اساس بخش ۱ بند «ب» ماده ۵۹ قانون برنامه ششم توسعه کشور، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و دولت موظف به بهسازی و نوسازی سالانه ۲۰۰ هزار واحد مسکن روستایی در کشور هستند. به‌رغم این هدف‌گذاری‌ها، در سال های اخیر تکلیف قانونی مذکور محقق نشده است؛ به‌طوری‌که طبق آمار بنیاد مسکن انقلاب اسلامی عقد قرارداد از میانگین ۲۱۵ هزار واحد مسکونی در ۷ سال ابتدایی طرح از ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۱ به حدود ۶۰ هزار واحد در ۵ سال اخیر از ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۶ رسیده است که روند نزولی بهسازی و نوسازی مسکن‌های روستایی را به‌وضوح نشان می‌دهد.
دلیل اصلی این کاهش محسوس، عدم همراهی بانک‌ها در تأمین منابع و اعتبارات لازم بوده که منجر به سخت‌گیری در تأمین ضامن توسط روستائیان شده است. دلیل دیگر مبلغ کم وام و عدم تناسب آن با هزینه‌های ساخت یک واحد مسکونی ایمن و استاندارد است؛ این مقدار وام (۲۰ میلیون تومان) برای نوسازی یک واحد استاندارد به لحاظ فنی کفایت نمی‌کند.
نوسازی و بهسازی مسکن روستایی، علاوه بر کاهش تلفات و خسارات بلایای طبیعی، میتواند زمینه اشتغال جمع کثیری از روستائیان (معادل ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر در سال به ازای ساخت ۲۰۰ هزار واحد مسکن روستایی) را فراهم نماید. از آنجا که ۳.۲ میلیون مسکن غیرمقاوم در کشور وجود دارد، در صورت مقاوم‌سازی سالانه ۲۰۰ هزار واحد، حدود ۱۶ سال برای تکمیل آنها زمان لازم است (بدون در نظر گرفتن واحدهایی که اضافه خواهد شد)؛ در نتیجه اشتغال ایجاد شده پایدار خواهد بود.
گفتنی است علاوه بر منابع بانکی که با پرداخت یارانه سود توسط دولت با سود پائین در اختیار روستائیان قرار می گیرد، اقساط بازگشتی تسهیلات مسکن مهر نیز می تواند یکی از منابع مالی قابل‌اتکا جهت نوسازی و بازسازی مسکن روستایی و اعطای تسهیلات مرتبط با آن باشد.
