تخصیص سهمیه بنزین به هر فرد بر بستر کد ملّی سرپرست خانوار

دسته: انرژی, گزارش سیاستی تاریخ: ۱۳ آذر ۱۳۹۷ کدمطلب: ۵۷۷

الگوی تخصیص سهمیه بنزین به هر خودرو که طی سال های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۴ بر بستر کارت سوخت اجرایی شد، آثار مثبتی در مدیریت مصرف و کنترل قاچاق داشت. در این مدل، عملاً بنزین با قیمت سهمیه‌ای تنها به افراد دارای خودرو و موتور سیکلت تعلق می‌گیرد. در عین حال به دلیل تخصیص کارت سوخت به هر خودرو، فردی که صاحب چند خودرو است، بهره بیشتری از بنزین با قیمت سهمیه‌ای می‌برد.

در سال ۱۳۹۷ دولت تصمیم به فعال کردن مجدد کارت سوخت گرفت، لذا اندیشکده اقتصاد مقاومتی، متناسب با فضای کشور و دغدغه مصرف بهینه و تخصیص عادلانه بنزین، الگوی جدیدی را در این زمینه پیشنهاد داد. الگوی پیشنهادی جایگزین، «تخصیص سهمیه به هر فرد بر بستر کد ملّی سرپرست خانوار» بود. بر این اساس، پیشنهاد شد سهمیه بنزین یارانه‌ای به صورت «ماهانه ۳۰ لیتر بنزین ۱۰۰۰ تومانی به ازای هر فرد» در نظر گرفته شود و این سهمیه بر بستر کد ملّی، به سرپرست خانوار تخصیص یابد. نرخ مصارف مازاد بر سهمیه نیز (نرخ آزاد) در بازاری که بین مردم برای خرید و فروش سهمیه شکل می‌گیرد، تعیین می‌گردد.

در سال ۱۴۰۰ با پررنگ شدن موضوع یارانه‌های انرژی در کشور، مطرح شدن ایده‌های مختلف در زمینه شکل‌گیری بازار خرید و فروش سهمیه حامل‌های انرژی و اعلام ارقام نجومی برای یارانه که بر مبنای کل مصرف حامل‌های انرژی در کشور و قیمت‌های جهانی با احتساب نرخ ارز آزاد محاسبه شده بود و می‌توانست سیاستگذاران را دچار خطا در تصمیم‌گیری کند، اندیشکده اقتصاد مقاومتی بررسی و پایش موضوع یارانه‌های انرژی را در دستور کار قرار داد و گزارش «تخصیص سهمیه بنزین به هر فرد بر بستر کد ملّی سرپرست خانوار» نیز مورد بازنگری قرار گرفت.

در بازنگری بحث تخصیص سهمیه بنزین، این جمع‌بندی حاصل شد که اگرچه مشکلات مدل کنونی که در ابتدا گفته شد، حقیقت دارد و همچنین نباید بنزین حاصل از «انفال» بدون محدودیت و به گونه‌ای در اختیار مردم قرار بگیرد که در استفاده از آن اسراف شود اما تخصیص سهمیه به هر فرد نیز به دلیل «چالش‌های مبنایی و اجرایی» که دارد، مدل مناسبی برای کشور نیست لذا محتوای این گزارش از سایت اندیشکده حذف گردید.