نامه اندیشکده اقتصاد مقاومتی به رئیس جمهور: ظرفیت و محورهای توسعه همکاری دوجانبه با عراق
جناب آقای دکتر روحانی
رئیس محترم جمهور
سلام علیکم
همانطور که مستحضر هستید؛ کشور عراق در حال حاضر مهمترین شریک تجاری ایران محسوب می‌شود. حجم صادرات غیرنفتی ایران به عراق در ۱۱ ماه نخست سال جاری برابر ۸.۲ میلیارد دلار و معادل ۲۱ درصد از کل صادرات غیرنفتی کشور بوده است. علاوه بر این، ۳.۵ میلیارد دلار گاز و برق و همچنین حدود ۴۰۰ میلیون دلار خدمات فنی و مهندسی در مدت مذکور به عراق صادر شده است.
کالاهایی که از ایران به عراق صادر می‌شوند، عمدتا کالاهای اشتغالزا و با ارزش افزوده بالا هستند و به همین دلیل، ارزیابی می‌شود که بیش از ۱ میلیون شغل در ایران، وابسته به صادرات به عراق است.
آمارهای تجارت خارجی ایران در سال جاری حاکی از آن است که پس از اعمال مجدد تحریم‌های آمریکا، صادرات غیرنفتی ایران به متحدین و وابستگان تجاری آمریکا مانند ژاپن، کره جنوبی و اتحادیه اروپا به شدت کاهش پیدا کرده است؛ در مقابل صادرات غیرنفتی ایران به عراق در این مدت ۴۴ درصد افزایش یافته است. طبق آمارها، صادرات غیرنفتی ایران در سال جاری به عراق بیش از ۸ برابر صادرات غیرنفتی ایران به کل اتحادیه اروپا بوده است.
وجه دیگر اهمیت عراق برای ایران، مربوط به بخش گردشگری است که منبع مهمی برای ورود ارز به کشور محسوب می‌شود. بیش از ۴۰ درصد از گردشگران وارد شده به ایران را اتباع عراقی تشکیل می‌دهند. از ابتدای سال جاری تا کنون حدود ۳ میلیون نفر از عراق به ایران آمده‌اند که به طور تقریبی معادل ورود ۳ میلیارد دلار ارز به کشور است.
ثروت و منابع معدنی، موقعیت راهبردی و بازار بزرگ عراق سبب شده است که دشمنان و رقبای ایران برای افزایش سهم خود از بازار عراق و همچنین بیرون راندن ایران از این بازار راهبردی، به حمایت‌های ویژه از شرکت‌های خود در صادرات به عراق روی آورند. به عنوان مثال آمریکا با فشار سیاسی، بخشی از صنعت برق عراق را در اختیار شرکت آمریکایی جنرال الکتریک قرار داده و کشور ترکیه نیز به تنهایی، متعهد به ۵ میلیارد دلار سرمایه گذاری در عراق در قالب اهدای وام به صادرکنندگان ترک فعال در این کشور شده است.
بر این اساس، ضروری است برای حفظ این بازار مهم که خصوصا در دوران تحریم، نقشی حیاتی برای ایران دارد و البته به صورت راهبردی در بلندمدت نیز حائز اهمیت است، اقدامات ویژه‌ای صورت پذیرد.
از آنجا که جنابعالی و تیم همراه خود در آستانه سفر به عراق جهت توسعه روابط اقتصادی با این کشور هستید، به پیوست پیشنهادهایی در این راستا ارائه می گردد تا مورد استفاده قرار گیرد. پیش بینی می‌شود در صورت اجرای موارد ارائه شده، همزمان با افزایش آورده اقتصادی عراق و ایجاد منفعت متقابل برای این کشور که روابط دوجانبه را تقویت و تثبیت می کند، مجموع صادرات کالا و خدمات فنی و مهندسی ایران به عراق، سالانه ۳ میلیارد دلار افزایش یابد که معادل ایجاد حدود ۱۵۰ هزار شغل در سال است.
امید است که توسعه روابط اقتصادی متقابل میان ایران و عراق، زمینه را برای تقویت بیش از پیش دو کشور و تثبیت قدرت منطقه فراهم آورد.
رونوشت:
سردار دانایی فر؛ دبیر ستاد توسعه روابط اقتصادی ایران با عراق و سوریه
