فشار حداکثری آمریکا همزمان با مذاکرات و اقدامات فعالانه ایران
گروه «تولید و تجارت» اندیشکده اقتصاد مقاومتی، یک گزارش کارشناسی تحت عنوان «فشار حداکثری آمریکا همزمان با مذاکرات و اقدامات فعالانه ایران» تهیه کرده است.
گزارش کارشناسی یکی از انواع تولیدات اندیشکده اقتصاد مقاومتی است که با هدف بحث و بررسی کارشناسی حول یک موضوع مشخص، ویژه تصمیم‌گیران و مسئولین تهیه می‌شود.
در خلاصه مدیریتی این گزارش آمده است:
مذاکرات غیر مستقیم ایران و آمریکا در مسقط در شرایطی دنبال می‌شود که دولت ایالات متحده از اکتبر سال گذشته میلادی تا به امروز و حتی در روند مذاکرات، با تمرکز بالایی به تحریم مستمر نفتکشها و شرکت‌های مرتبط با انتقال نفت ایران به چین روی آورده است.
علاوه بر این، رئیس جمهور آمریکا در یادداشت امنیت ملی فوریه ۲۰۲۵ (NSPM-2) خود، کارویژه‌های متعددی برای دستگاه‌های اجرایی مختلف ایالات متحده جهت افزایش فشار به ایران و تکمیل اقدامات تحریمی تعیین کرده که به شرح جدول زیر است:
علاوه بر تحریم‌های وضع شده علیه ایران در زمان مذاکرات، رئیس جمهور آمریکا بارها و بارها در بسیاری از موضع‌گیری‌های رسانه‌ای خود در خلال مذاکرات، از جمله در سفر اخیر خود به کشورهای حاشیه خلیج فارس، به تهدید ایران پرداخته است. به عنوان نمونه، وی در بخشی از صحبت‌های خود در اجلاس سرمایه‌گذاری آمریکا-عربستان سعودی در ریاض (۲۰۲۵) با اشاره به ایران گفت:
گروهی کوچک از بازیگران سرکش و اراذل و اوباش خشن [در منطقه] وجود دارند که می‌خواهند خاورمیانه را به عقب برگردانند و به ویرانی، هرج و مرج و جنگ بکشانند. امروز من اینجا هستم تا علاوه بر محکوم کردن آشوب‌های گذشته رهبران دولت ایران، الگویی جدید و بهتر برای آینده‌ای امیدوارانه‌تر پیشنهاد بدهم. اگر رهبران ایران این شاخه زیتون را رد کنند و به حملات خود به همسایگان‌شان ادامه دهند، ما چاره‌ای جز اعمال «فشار حداکثری» و به صفر رساندن صادرات نفت ایران، مانند آنچه در گذشته انجام دادیم، نخواهیم داشت.
از سوی دیگر، فرآیند فعال‌سازی سازِکار ماشه و بازگرداندن قطعنامه‌های فصل هفتمی شورای امنیت علیه ایران، با توجه به رو به پایان بودن فرصت ده ساله مطروحه در برجام برای باز اجرا کردن قطعنامه‌ها (تا پاییز سال ۱۴۰۴)، با جدیت بیشتری نسبت به گذشته توسط کشورهای اروپایی و آژانس انرژی اتمی در حال دنبال شدن است. در همین راستا رئیس جمهور آمریکا نیز در یادداشت امنیت ملی مذکور، به نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل متحد ماموریت داده است که «در همکاری با متحدان، روند بازگرداندن (Snapback) تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را تکمیل نماید».
از جمله دیگر قطعات پازل تحریمی آمریکا علیه ایران، ابتکاری است که دولت آمریکا پس از حملات ۱۱ سپتامبر، تحت عنوان «ابتکار امنیتی مقابله با اشاعه»، موسوم به «PSI» طراحی کرده است که تا کنون ۱۱۶ کشور به آن ملحق شده و اجرای آن را تایید کرده‌اند. به موجب این ابتکار و موافقت‌نامه‌های دوجانبه مربوط به آن که تاکنون بین آمریکا و بیش از ده کشور از جمله پاناما، لیبریا، مالت، جزایر مارشال، قبرس و… منعقد شده‌اند، در صورت مظنون شدن هر طرف به کشتی طرف دیگر، طرف مظنون قادر خواهد بود با مجوز دولت صاحب پرچم به بازرسی کشتی بپردازد و در صورت پیدا کردن محموله غیرمجاز، نسبت به توقیف محموله اقدام نماید. دولت آمریکا با این اقدام، از یک سو چالش بازرسی کشتی‌ها در دریای آزاد را حل می‌کند و از سوی دیگر، با راهکار ایران مبنی بر ثبت کشتی و نفتکشها در کشورهای مختلف برای دور زدن تحریم به مقابله می‌پردازد.
این مجموعه اقدامات ذیل «کارزار فشار حداکثری آمریکا علیه ایران» تعریف می‌شود و نشان می‌دهد دولت ایالات متحده با تمام قوا، مقابله با ایران را در دستور کار دارد و از موضع بنیادین خود علیه ایران عقب نشینی نکرده است تا بتواند هدف اصلی و بلندمدت خود یعنی «تضعیف ایران» را محقق نماید. اقداماتی که بر خلاف اصل حسن نیت، در جریان مذاکرات دو کشور در مسقط نیز متوقف نشده است که بدعهدی و غیرقابل اعتماد بودن طرف آمریکایی را بار دیگر اثبات می‌کند.
این شیوه عملکرد نشان می‌دهد آمریکا بنا دارد با استفاده از اهرم کارزار فشار حداکثری، در زمان مذاکرات امتیازات متعددی از ایران دریافت کند تا هدف بلندمدت خود را محقق نماید و در صورت عدم کسب نتیجه مدنظر از مذاکرات، اقدامات پیش بینی شده را در جهت ضربه زدن به اقتصاد ایران عملیاتی کند.
در چنین شرایطی، ضروری است ایران نیز به صورت فعالانه، اقداماتی را با هدف «رفع نقاط آسیب‌پذیر و ایجاد مزیت‌های قابل اتکا» و «بی‌اثر کردن تهدیدات طرف مقابل و تبدیل آن به فرصت» طراحی و هر چه سریعتر در دستور کار قرار دهد تا در صورت استمرار مذاکرات، امکان کسب نتایج بهتر از آن فراهم باشد و در صورت توقف مذاکرات، اقتصاد ایران تحت تاثیر قرار نگیرد و رشد و پیشرفت آن متوقف نشود. ۳۰ مورد از این اقدامات در جدول زیر آمده و جزئیات و موارد تکمیلی آن نیز در متن گزارش تشریح شده است:
این گزارش به دلیل جزئیات محرمانه آن، به صورت کامل منتشر نشده و صرفا خلاصه مدیریتی و فهرست آن در دسترس است.
