نامه اندیشکده اقتصاد مقاومتی به رئیس بانک مرکزی: ارائه بسته تعامل ارزی با کشورهای طرف تجاری
جناب آقای دکتر همتی
رئیس محترم بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
سلام علیکم
احتراما؛ اندیشکده اقتصاد مقاومتی در بازگشت به نامه شماره ۱۹۵۵۴۱/۹۷ مورخ ۰۷/۰۶/۱۳۹۷ اداره کل تأمین اعتبارات ارزی به اندیشکده اقتصاد مقاومتی که به دستور جنابعالی در پاسخ به نامه شماره ۱۳۰۵۹۷۰۱ مورخ ۱۳/۰۵/۱۳۹۷ این اندیشکده به بانک مرکزی با موضوع «پیمان های پولی دوجانبه و پیام رسان مالی» تهیه شده بود، نامه ای به شماره ۰۱۰۸۹۷۰۱ در تاریخ ۰۱/۰۸/۱۳۹۷ به جنابعالی ارسال نمود که در آن، الگوی استفاده از پیمان پولی دوجانبه بدون نیاز به ارز واسط در قالب الگوی «حسابداری یورویی» تشریح شده بود. این نامه با پاسخی از جانب بانک مرکزی مواجه نشد؛ اندیشکده اقتصاد مقاومتی کماکان منتظر دریافت نظر آن نهاد محترم در خصوص الگوی پیشنهادی می باشد.
از آنجا که بانک مرکزی در خط مقدم جنگ اقتصادی قرار دارد، لازم است در این شرایط بیش از سایر نهادها نقش‌آفرینی نماید. با توجه به بررسی‌های انجام شده در اندیشکده اقتصاد مقاومتی، ضروری است ۳ دسته اقدام با محوریت بانک مرکزی، هرچه سریعتر در دستور کار قرار گیرد تا تحریم ها بی اثر گردد. این موارد در ادامه تشریح می‌شود:
یک) توسعه تعاملات و تفاهمات سیاسی راهبردی با کشورهای همسو: در قدم اول، ضروری است کشورهایی که از لحاظ گفتمانی، راهبردی و یا تاکتیکی با مواضع جمهوری اسلامی ایران به ویژه در برابر آمریکا همراه هستند، شناسایی شده و با تعاملات متمرکز از طریق دستگاه دیپلماسی و رئوس تصمیم گیری در دولت، هماهنگی هایی با این کشورها انجام شود تا تفاهمات لازم برای همکاری های اقتصادی همه جانبه منعقد گردد. در این زمینه لازم است فعالیت های زیر انجام شود:
الف) انعقاد تفاهم نامه های همکاری اقتصادی مشخص با کشورهای روسیه، هند، چین، عراق، پاکستان و ترکیه در مرحله اول، به گونه ای که منجر به قراردادهای لازم الاجرا شود
ب) تغییر دولتمردانی که طی سال های اخیر، نتوانستند تعاملات مناسبی با کشورهای مذکور برقرار نمایند و این باعث توقف ارتباط و همکاری با این کشورها شده است
دو) برنامه ریزی برای ایجاد تراز تجاری همسان با کشورهای همسو: پس از انتخاب شرکای اصلی و کشورهای همسو و برقراری تفاهمات سیاسی راهبردی، لازم است قراردادهایی با این کشورها به منظور فروش نفت و سایر کالاهای تولیدی در کشور (از جمله محصولات پتروشیمی و سایر کالاهای غیرنفتی) منعقد گردد؛ همچنین با بررسی بازار این کشورها، کالاهایی که ایران می‌تواند از آنها خریداری نماید، مشخص شود. در واقع تعامل اقتصادی با این کشورها، باید با هدف رسیدن به تراز تجاری همسان باشد تا انتقال منابع مالی تسهیل گردد. در این زمینه لازم است فعالیت های زیر در دستور کار قرار گیرد:
الف) احصای لیست کالاهای قابل تجارت (صادرات و واردات) با کشورهای همسو و برنامه‌ریزی برای انعقاد قرارداد جهت مبادله آن با هدف رسیدن به تراز تجاری همسان
ب) برنامه ریزی برای تاسیس شرکت های تولیدی در کشورهای واردکننده از ایران از جمله عراق که توان تولیدی قابل توجهی ندارند
ج) بازاریابی صادراتی برای فروش کالاهای بیشتر به کشورهای صادرکننده به ایران که واردات متناسب با صادراتشان از ایران ندارند
د) احصای لیست شرکت های خریدار نفت و فرآورده های نفتی در کشورهای همسو و انعقاد قرارداد با آنها جهت فروش نفت از طریق بورس یا احداث پتروپالایشگاه‌های مشترک برای فروش فرآورده
سه) توسعه هوشمندانه روابط بانکی: پس از برقراری تراز تجاری همسان با کشورهای همسو و خرید و فروش متقابل کالا، لازم است روابط بانکی کشور به گونه ای توسعه یابد که امکان نقل و انتقال پول حاصل از مبادلات تجاری، با کمترین ریسک فراهم گردد. در این زمینه لازم است فعالیت‌های زیر انجام شود:
الف) تاسیس یک بانک ویژه در ایران به منظور افتتاح حساب برای بانک های همکار در کشورهای همسو و ارائه خدمات بانکی به آنها جهت نقل و انتقال پول
ب) تاسیس بانک ایرانی ویژه در کشورهای همسو و اتصال آن به سیستم بانکی کشور مذکور جهت انجام عملیات بانکی
ج) استخراج لیست بانک های خارجی محلی در کشورهای همسو و افتتاح حساب برای بانک های ایرانی در آنها جهت تبادلات پولی
د) طراحی و استفاده از مدل پیمان های پولی دوجانبه در قالب «شیوه حسابداری» در روابط بانکی
ه) استفاده از سیستم های جایگزین سوئیفت در روابط بانکی با کشورهای همسو به منظور جلوگیری از رصد تبادلات مالی کشور
اندیشکده اقتصاد مقاومتی آماده است جزئیات مرتبط با هر یک از اقدامات مذکور را در جلسه ای حضوری خدمت جنابعالی تشریح نماید. همچنین پیرو نامه این اندیشکده به بانک مرکزی با شماره ۰۱۰۸۹۷۰۱ در تاریخ ۰۱/۰۸/۱۳۹۷ و به عنوان بخشی از اقدام سوم پیشنهادی در نامه حاضر، به پیوست الگوی تکمیلی تحت عنوان «بسته تعامل ارزی با کشورهای طرف تجاری» تقدیم می گردد.
